Dankjewel, Renate Dorrestein (en Alice)

Op verzoek van Ton Schimmelpennink van de gelijknamige boekhandel in Amsterdam zou ik voor hun Herfstbode van 2006 een stukje van 300 woorden over een jeugdboek schrijven. Maar om dit korte stukje te maken moest ik eerst het hele, het lange verhaal vertellen. (…)
De kern van dit verhaal is eenvoudig. Het jeugdboek dat mij in mijn schrijven het meest heeft beïnvloed is Alice in Wonderland. (…)

Het eerste boek waarnaar ik in mijn boekenkast ( en in de stapels die overal liggen, inderdaad ja) heb gezocht was niet Alice in Wonderland maar een boekje van Renate Dorrestein over dat boek. Het heet Haar Kop eraf! En daar begon het al! (…)

Ik had hiervan twee uitgaven die er totaal verschillend uitzagen. Het waren de uitgaven in druk van een lezing die Renate Dorrestein op 18 december 1987 hield in boekhandel De Verloren Tijd in Amsterdam. Chris Keulemans was zijn boekhandel en zijn stichting Perdu begonnen in de Gerard Doustraat, daarna naar de Kerkstraat getrokken, en nu zit Stichting en Poëzieboekhandel Perdu al weer geruime tijd onder één naam, en al heel lang zonder Chris Keulemans, aan de Kloveniersburgwal. Ik zie Renate Dorrestein voor me in de Kerkstraat. (…)

De reputatie van Renate Dorrestein was er een van fanatiek feministe en mannenhater. Ik keek geïnteresseerd naar haar, totaal onbewust van wat zij voor mij zou gaan betekenen. Ze had een dubbele kin. Ik zal wel zoiets gedacht hebben als: lekker puh!. Tenslotte zouden we het die avond over een meisjesboek hebben en dat lekker puh! paste daar wel bij. Maar ze had ook mooie, ik herinner me, bruine ogen en een leuke lach en ze was dol op mannen; dat zag ik meteen aan de manier waarop ze met de inleider/interviewer (was dat Chris Keulemans?) omging.

De lezing, en ook het boekje heeft dat, had een ondertitel: Alice als ideale heldin voor hedendaagse feministes. Maar dat ook dat die avond aan de orde was, wat heel erg werd verwacht, daar kan ik me niks van herinneren. Er staat wel iets over in het boekje, niet veel trouwens, maar ik herinner me er niets van. Hoewel ik meen heel goed te hebben geluisterd en ook heel goed heb gekeken naar Renate Dorrestein terwijl ze, zeer enthousiast, haar verhaal deed. Wel was ik na afloop ervan overtuigd dat Alice in Wonderland van Lewis Carroll een literair meesterwerk was en dat het me zeer zou beïnvloeden en stimuleren. En ik was Renate Dorrestein erg dankbaar. Een poosje later, nadat ik de De avonturen van Alice in Wonderland en Spiegelland gelezen had, was ik ook Lewis Carroll zeer dankbaar.

Dat me niets is bijgebleven van de feministische invalshoek van de lezing van Renate Dorrestein, kan ik nu alleen verklaren door het feit dat blijkbaar de zeer grote literaire én maatschappelijke waarde, de algemene waarde van Alice in Wonderland zo duidelijk op me werd overgebracht dat het volkomen vanzelfsprekend was dat alle discriminatie daarin belachelijk werd gemaakt. Alice is superieur en Alice is een meisje, maar ze is in het boek niet superieur omdat ze een meisje is.

Alice heeft trouwens, is me altijd al opgevallen op de beroemde, oorspronkelijke illustraties van John Tenniel, wel een erg groot en volwassen hoofd in verhouding tot de rest van haar lichaam. Dat zal vast zijn omdat ze zo’n verstandig meisje is.

Mijn zoektocht naar Alice werd een zoektocht door mijn boekenkast en boekenstapels, in (tweedehands)boekhandels en heel veel internationaal op internet. Ze bracht me ook het land in, zoals naar Zierikzee met de trein en bus, waarin ik veel Alices zag.

Voorlopig hoogtepunt van mijn reis: Op 14 april 2007 bezocht ik in Dordrecht een 6 uur durende lezing van de Hel van Dante. Vol waardering deed ik de regisseur Patrizia Filia mijn laatste Alice in Wonderland-verhaal cadeau. Een paar dagen later deelde ze mee, dat ze, aangestoken door mijn verhaal, de integrale tekst van Lewis Carroll op toneel ging brengen. Meer dan ooit had mijn reis door Wonderland zijn doel bereikt! Het uiteindelijke hoogtepunt werd de 2 weken durende Alice in Wonderland-manifestatie eind maart, begin april 2008 in Dordrecht, waarvoor volgens Patrizia Filia mijn verhaal de sleutel was.

Ik vond telkens nieuwe internationale illustrators van Alice, nieuwe wetenswaardigheden ook, en maakte 6 uitvoeringen van mijn Alice in Wonderlandverhaal. Een van de laatste stuurde ik in dankbaarheid aan Renate Dorrestein. Zij antwoordde als volgt:

“Ik moet je heel hartelijk danken voor je ‘cahier’ over Alice, dat hier vandaag arriveerde. Het ziet er echt heel leuk uit. En het is ook bijzonder om erin te zien hoe men als het ware ‘de fakkel kan doorgeven’. Met vriendelijke groet, Renate Dorrestein.”
Doel van dit verhaal is om, zoals Renate Dorrestein dat met mij deed, tenminste één persoon aan te zetten tot het lezen en bewonderen van Alice in Wonderland. Bent u dat, laat het mij weten. Wacht geen 20 jaar.

Ik ben blij dat ik Renate Dorrestein bij leven en welzijn heb kunnen bedanken. Ik heb maar een paar boeken van haar gelezen, maar als ik bang was om zoals veel schrijvers in alledaagsheid weg te zakken zocht ik in de boeken die ik van haar heb ook bij Renate Dorrestein naar het groteske, naar het ‘bigger than live’ en probeerde vervolgens weer een tijdje in het spoor te blijven. Ook daar ben ik haar zeer dankbaar voor.
(Uit voornamelijk: Alice in Wonderland-verhaal van Meurs A.M. ‘The definitive edition’ 2007. )

De eerste uitgave, oplage 400, was er een die er als een groen/grijs/blauw verkleurd langwerpig schriftje uitzag, het had duidelijk met een ander, wat kleiner, boek boven op zich in de zon gelegen. Als je soberheid kunt uitstralen, dan deed dit schriftje dat, het straalde dus heel weinig, bedoel ik.  Met de andere uitgave, de tweede druk van twee jaar later (mei 1989) was ook iets.

Die zag eruit als een Delfsblauwe tegel waarop een collage gemaakt is van een heleboel tekeningen uit Alice in Wonderland, best mooi, maar de kaft is een centimeter smaller dan de rest van het boek, waardoor je verticaal HET BOEK ALFA kunt lezen, wat op de volgende bladzijde staat, zoals je dat ziet bij de indeling van (kantoor) agenda’s, en dat maakt het allemaal weer een beetje kinderachtig. Maar ja, Alice brengt blijkbaar het kind in ons boven.

Alice heeft trouwens, is me altijd al opgevallen op de beroemde, oorspronkelijke illustraties van John Tenniel, wel een erg groot en volwassen hoofd in verhouding tot de rest van haar lichaam. Dat zal vast zijn omdat ze zo’n verstandig meisje is.

Dit verhaal over Alice in Wonderland dankt zijn ontstaan aan @RenateDorrestein
Alice in Wonderland-verhaal van Meurs A.M.